Elektro Gitar

Bu yazıda kendi miksimi oluşturmaya çalışırken elektro gitara nasıl EQ uygulayacağımı keşfederek paylaşacağım.

Uygulamayı kendim yazıp kaydettiğim bir şarkı üzerinde yapıyorum. Şarkı sıradan bir pop-rock şarkısı ve dolayısıyla davul, bas gitar, iki kanal elektro gitar (ritim ve solo), iki kanal erkek vokali ve piyano kanallarından oluşuyor. Bu kanalların çakışmasını azaltmak için en temel aracımız olan EQ’yu elektro gitarlardan başlayarak uygulayacağım. Elektro gitardan başlamamın herhangi bir sebebi yok. Çoklu-kanal miksine geçmeden önce “elektro gitar kanallarını tek başlarına ele alıp EQ açısından ne yapabilirim?” sorusuna cevap arayacağım.

Bir uyarı: Bu gitarlardan özellikle ritim olanında fazla overdrive/distortion yok. Genelde temiz gitar tonları seviyorum. Eğer metal/hard rock gitarları miksliyorsanız aşağıdaki uygulamalar elbette biraz değişecektir. Ve herkesin gitarı, o gitardan aldığı kaydın şartları çok farklı olduğu için kendi kulağınızdan öte bir otorite tanımayın derim. Ben sadece kendi keşif ve deneyimlerimi paylaşıyorum ve umuyorum ki herkese aynı şeyi yapmak için ilham verebilirim. Aşağıdaki işlemler her kanala uygulanabilir ancak bu yazıda elektro gitar üzerinden yapıyorum bu işlemleri.

EQ plugin’i olarak daha önceki yazımda seçtiğim ReaEQ’yu kullanacağım. ReaEQ’nun bir dezavantajı pek fazla spesifik (örn., elektro gitara has) preset (önceden oluşturulmuş ayarlar) ile gelmemesi (başka EQ plugin’lerinin presetlerine bakarak EQ uygulamaları hakkında fikir edinmenizi tavsiye ederim. Örneğin MEqualizer’ın elektro gitar preset’lerine baktığım zaman hepsinin aşağıdaki düşük ve yüksek frekans temizlemelerini uyguladığını görüyorum). Ancak kendi kulağımızı ve bazı genel geçer kuralları kullanarak başlamamızın önünde bir engel yok.

Yaptığım işlemleri sıralıyorum:

1. Plugin sırası: EQ’yu Guitar Rig 5’den önce mi sonra mı koymak lazım? Emin değilim açıkçası. Biraz dene-yanıl ile gitmek gerekir. Yine de mantık yürütmeye çalışırsam EQ’yu gitara uygularken yapmak istediklerimden bir tanesi gitarın temel tonunu temizlemek olduğu için EQ’yu ham gitar tonuna uygulamak daha uygun. Ancak ileriki aşamalarda nihai tonu da EQ’lamak isteyebiliriz mikse daha iyi oturması için. O yüzden gerekirse “EQ – Guitar Rig 5 – EQ” gibi çift EQ’lu bir zincir kurabiliriz. EQ’yu önce ve sadece ham gitar tonuna uygulamanın bir avantajı daha sonra Guitar Rig’den başka bir ton kullanmak istediğim zaman seçtiğim EQ ayarlarının yine geçerli olacak olması.

2. Düşük frekansları temizlemek: Gitarların bas ve davula daha fazla yer bırakması için düşük frekanstaki seslerini azaltmak gerekir. Başlangıç için genel geçer tüyolara baktığımızda elektro gitarın 80-100 Hz civarından aşağıdaki frekanslarını tamamen sıfırlamanın uygun olacağını görüyoruz. Bunu yapmak için ReaEQ’da bir bant ekleyip bunu “high pass” (seçilen frekansın üstünde kalanların filtreden geçeceği, diğerlerinin ise filtreye takılacağı tür) olarak tanımlamak ve yaklaşık 90 Hz civarına getirdim. Yaptığım şey bu bandı yukarı doğru çekip gitar tonunun ciddi olarak inceleştiğini hissettikten sonra biraz daha aşağı çekmekti. 90 Hz’den aşağı kalan kısmı bas (ve davul) dolduracağı için akor/notaların duyulmasının önüne geçmeden gereksiz bir çakışmayı önlemiş oluyoruz ki EQ’nun miksteki temel amacı da bu. Tabii, diğer kanalları da dinleyerek mikslerken bu (ve aşağıdaki tüm) ayarlarla oynamamız gerekebilir. Şimdilik iyi bir başlangıç noktası yaratmaya çalışıyorum. Bas ve davul işin içine girdikten sonra “Aa, 80 Hz’den düşük elektro gitar frekanslarını biraz daha duysak daha güzel olmaz mı?” dememizin olasılığı çok düşük.

3. Yüksek frekansları temizlemek: Önceki maddedeki uygulamanın simetrik versiyonu olarak frekans aralığının sağ ucuna gidiyoruz ve orada da gitarın vokal ve davul zilleri gibi daha parlak kanallara yer açması için biraz temizleme yapabiliriz. ReaEQ’da yeni bir bant ekleyip bunu “low pass” olarak tanımladıktan sonra yüksek frekanslarda dolaştırarak gitarın temel tonundan fazla bir şey kaybetmeden gereksiz parlak kısmını atmaya çalışabiliriz. Yine bandı sola doğru çekip gitarın parlaklığını ciddi şekilde yitirdiğini duyduktan sonra biraz yukarı çekerek 8000 Hz civarında karar kıldım.

4. Deneme-yanılmayla gitarın “çirkin” ve “güzel” frekanslarını keşfetmek: Her ses kaynağının belirli frekans aralıkları kulağa çok çirkin/çok güzel gelecektir. Bu frekans aralıklarını keşfedip çirkinlik katanları azaltmak ve güzellik katanları yükseltmek EQ’nun diğer bir kullanımıdır. Bunu yapmak için ReaEQ’da yani bir bant ekleyip bunu “band” olarak tanımlıyorum. Daha sonra bu bandı yukarıya çekiyorum, yani ses seviyesini arttırıyorum (örn., gain = 10). Bu bandı frekans spektrumunda sağa-sola gezdirerek her frekans aralığının nasıl bir katkı yaptığını anlamaya çalışıyorum. Yalnız bant genişliğini (bandwidth) epey daraltıyorum ki (örn., 0.10) daha spesifik olarak hangi aralığın nasıl bir katkı yaptığını kulağım daha iyi anlasın. Bunu yaptığım zaman hangi aralığın “çirkin” bir katkı yaptığına karar vermenin çok kolay olmadığını gördüm. Ancak bazı aralıklarda bir çirkinlik keşfetmiş olduğumu sanıyorum. Örneğin, 1300 Hz civarında kulağa çok keskin gelen bir katkı var ve bunu keşfettikten sonra frekansı sabit tutarak bandı aşağı çektiğim (yani ses seviyesini azalttığım) zaman gitarın sesini daha çok beğendim.